> INFORMACJA W SPRAWIE ZWIEDZANIA <
KOŚCIÓŁ PW. WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY I ŚW. MATERNUSA, KLASZTOR
Niewątpliwie najcenniejszym kompleksem zabytkowym miasta jest zespół budynków klasztoru s.s. Benedyktynek. Składa się on z kompleksu zabudowań samego klasztoru oraz kościoła, a także z budynków służebnych, takich jak plebania oraz obiekty gospodarcze. Zgoda na wybudowanie klasztoru została wydana w roku 1278 przez ks. Henryka IV na prośbę Jutty z Lubomierza. Kościołowi nadano rzadkie wezwanie św. Maternusa, arcybiskupa, w swej misyjnej działalności związanego z Kolonią Trewirem i Utrechtem.
Kościół i klasztor stanowią dziś imponujący i zwarty kompleks budynków, pomimo nierozerwalnej ciągłości poszczególnych skrzydeł dobrze od zewnątrz czytelny. Część gotycka, wtopiona w mury najbliższe prezbiterium kościoła, od strony zewnętrznej jest niedostrzegalna, a klasycystyczne skrzydła południowe, tworzące w podkowę ujęty dziedziniec zewnętrzny, swym charakterem dostosowują się do barokowego wystroju pozostałych elewacji.
Do budowy kościoła barokowego powołały Benedyktynki w roku 1727 legnickiego mistrza budowlanego, Jana Jakuba Scheerhofera, współpracownika znakomitego praskiego architekta Krzysztofa Dientzenhofera. Kościół założony jest na planie wydłużonego czworoboku, z podziałem wnętrza kompromisowym między jednonawowym z dwukondygnacjowymi kaplicami, a trójnawowym z emporami. W sumie kościół należy do znanej grupy czesko – śląskich kościołów barokowych, której szczytowym osiągnięciem był kościół cysterski w Krzeszowie.
Istotnym elementem kształtującym architekturę wnętrza kościoła są malowidła sklepienne występujące na wszystkich polach w każdej kondygnacji. Możemy z nich odczytać oryginalną paletę mistrza, poznać typowy dla niego zestaw barw, efekty iluzjonistyczne, rozmiłowanie w motywach pejzażowych. Mistrzem tym jest Jerzy Wilhelm Neunhertz, wnuk jednego z najwybitniejszych malarzy barokowego Śląska, Michała Willmana. Neunhertz wykonał polichromię techniką freskową, a więc polegającą na nakładaniu suchych farb na mokrą zaprawę. Technika ta daje efekt znakomitej trwałości, gdyż farba przenika w głąb zaprawy. Odczytanie treści przedmiotowej malowideł jest łatwe. Ilustrują one życie Chrystusa, przy czym w sklepieniach empor ukazane zostały sceny związane z dzieciństwem Jezusa, niżej zaś cykl scen od momentu chrztu w Jordanie aż po ukoronowanie cierniem. Nawa środkowa przedstawia kulminacyjne punkty triumfu Chrystusa: „Przemienienie”, Wniebowstąpienie” i „Chwałę Niebieską”. Pominięto natomiast scenę najważniejszą – „Ukrzyżowanie”.
Artysta swoimi freskami nie objął sklepienia prezbiterium, które zyskało inny typ dekoracji, plastycznie wypracowanej w stiuku. Regularne pole sklepienia podzielone zostało na 12 wydłużonych pól koncentrycznie zgrupowanych wokół środkowego tonda utworzonego z anielskich główek. W tych polach oddzielonych rodzajem pilastrów umieszczone są postacie apostołów. Natomiast w narożnych spływach sklepienia widoczni są ojcowie kościoła. Całe to dzieło anonimowego twórcy zdradza biegłą rękę i posiada znaczny urok malarski, do czego przyczynia się koloryt tła. W wystroju kościoła dużą rolę odgrywa rzeźba drewniana, której większość wykonał Jan Józef Friedrich z Lubomierza. Przy połączeniu nawy głównej z prezbiterium znajdują się dwa ustawione kulisowo ołtarze, północny poświęcony jest św. Karolowi Boromeuszowi, południowy zaś św. Benedyktowi. W kaplicach bocznych ulokowane zostały pozostałe ołtarze: Trzech Króli, św. Anny, Matki Boskiej Bolesnej, św. Aleksego, św. Franciszka Ksawerego, św. Józefa, św. Jana Nepomucena i Matki Boskiej Częstochowskiej. Obrazy do ołtarzy Friedricha wykonał Jan Jeremiasz Knechtel, malarz czeskiego pochodzenia. Ołtarz główny jest dziełem nieznanego autora. Partie centralną zajmuje w nim płaskorzeźbiona grupa „Wniebowzięcia NMP”, którą adorują św. Benedykt i Scholastyka. Kompozycję ołtarza wieńczy gloria z Trójcą Św. Ponadto ołtarz zdobią rzeźby św. Jadwigi i Barbary u góry oraz św. Wacława, Maternusa, Bernarda i Floriana stojące poniżej. Nad drzwiczkami obejścia zostały umieszczone oszklone trumny z relikwiami świętych Benigmusa i Wiktora. Oltarz powstał w roku 1775. Przy jednym z filarów, przy prezbiterium znajduje się okazała kazalnica, z postaciami czterech ojców kościoła na baldachimie, ewangelistów na parapecie i popiersiami św. Piotra i Pawła przy wejściu. Autor tego dzieła jest nieznany powstało ono w 1765 roku. W kościele znajduje się bogaty zbiór dzieł sztuki 204 obiekty, są to m.in krucyfiksy, sprzęt kultowy w rodzaju relikwiarzy, agnusków itp. Na plebanii przechowywany jest m.in. wyjątkowo bogaty zbiór szat i tkanin liturgicznych łącznie 124 obiekty z najstarszym najbardziej reprezentacyjnym ornatem pochodzącym z 1668 roku, wykonanym z czerwonego atłasu, bogato haftowany. Dzieła te powstały z fundacji klasztoru benedyktynek w Lubomierzu i charakteryzują się bardzo wysokim poziomem artystycznym. Jest to druga najbogatsza grupa dzieł na terenie byłego województwa jeleniogórskiego. Nad wejściem do kościoła na emporze zawieszone są późnobarokowe organy, na których organizowane są dla wycieczek krótkie koncerty.
KOŚCIÓŁ ŚW. ANNY Został wybudowany w 1628 r., rozbudowany w 4 ćw. XVII w. oraz przebudowany w latach 1794 i 1833. Pełni on funkcję kościoła pogrzebowego. Wyposażenie stanowi XVIII-wieczny ołtarz, ambona, obrazy, malowane nagrobki klasycystyczne z I połowy XIX wieku. Na okalającym kościół cmentarzu, przy murze cmentarnym wznosi się kaplica grobowa Krzysztofa Jakuba Salice-Contessy, poety urodzonego w Jeleniej Górze, nabywcy dóbr poklasztornych, który zmarł w 1825 roku.
KOŚCIÓŁ ŚW. KRZYŻA Legenda wiąże budowę tego kościoła z cudownym zdarzeniem, jakie miało miejsce w r 1521. Mianowicie, córka radnego miejskiego na pagórku Dolnego Przedmieścia znalazła złoty krzyż i dla upamiętnienia tego faktu wybudowano w tym miejscu kościół pod wezwaniem Św. Krzyża. Wzmiankowany jest w źródłach w 1666 roku. Po pożarze świątyni w 1802 roku – odbudowany w roku 1805.
KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ W POPIELÓWKU Kościół pochodzi z pierwszej połowy XVI wieku i zbudowany jest w stylu późnogotyckim. Był dwukrotnie przebudowywany (w 1766 roku i na przełomie XIX i XX wieku). Zachowane są ciekawe detale architektoniczne: portal z kluczem i datą 1766, opaski okienne z kluczem, podziały ramowe elewacji, stolarka okien i drzwi. W świątyni zachowała się ambona oraz rzeźbiona drewniana chrzcielnica z końca XVIII w. Obok kościoła znajduje się cmentarz z XVI wieku typu atrium scclessium otoczony murem z XVIII/XIX wieku z bramą zamkniętą łukiem półkolistym.
KOŚCIÓŁ PRZEMIENIENIA PAŃSKIEGO W OLESZNEJ PODGÓRSKIEJ Wzniesiony w latach 1835-38 na miejscu starszej rozebranej świątyni. Wnętrze kościoła jest wykonane w stylu klasycystycznym i barokowym. Najważniejsze detale architektoniczne: portale i nadokienniki profilowane, trójkątny szczyt z akroterionami, okna zamknięte półkoliście. Do cmentarza prowadzi brama z kamiennymi filarami z kapitelami o kaboszonowej dekoracji z płycinami.
